Wat mag een levensjaar kosten?

In deze reeks aantekeningen gaat het over aantallen doden. Het idee daarachter is dat je aantallen doden pas zinvol kunt interpreteren als je kunt vergelijken. Een andere manier om het probleem te benaderen, is te vragen: wat mag een extra levensjaar kosten? Wat is een extra jaar van een mensenleven waard? Dat is een kille vraag, maar het is soms nog killer om die vraag niet te stellen.

In NRC Handelsblad van vandaag (27/06/2006) stond op p. 1: Levensjaar mag 80 mille kosten (Antoinette Reerink). Ik citeer hierna.

'Als een medische behandeling meer dan 80.000 euro kost om 1 patient 1 extra levensjaar van goede kwaliteit te bieden, moet die ingreep niet meer vergoed worden door de basisverzekering.
De Raad voor de Volksgezondheid en Zorg (RVZ) adviseert minister Hoogervorst (Volksgezondheid, VVD) deze grens te hanteren om de kosten van de gezondheidszorg in de hand te houden. De raad schrijft zelf dat het onderwerp controversieel is en wil met het aangeven van een bovengrens het debat op gang brengen. ... Momenteel worden beslissingen over het al dan niet vergoeden van een behandeling willekeurig en ad hoc genomen, schrijft de raad.'

Hoe moet je de hoogte van het bedrag vaststellen? Een aardige manier geeft de RVZ zelf al aan. Laat iedereen dat zelf doen. Hoe hoger je het vaststelt, hoe meer je betaalt aan premie. Simpel en eerlijk.

Het nadeel daarvan is dat mensen zonder geld zullen moeten gaan voor de goedkoopste optie en dus het laagste bedrag. Vreselijk onrechtvaardig? Ik denk dat nu ook al de situatie is. Om een zwerver een jaar extra te geven, worden echt niet net zo veel registers opengetrokken als om b.v. Balkenende een jaar extra te geven, hoe je ook over die man mag denken.

Een andere manier om de hoogte te bepalen, zou als volgt kunnen zijn. Als je de behandeling niet neemt, krijg jij (of je nabestaanden) het bedrag in het handje. Je hebt kanker, men kan je leven nog 1 jaar rekken met een redelijk fatsoenlijke levenskwaliteit maar het kost 80.000 euro. Je mag ook afzien van behandeling en dan krijg je het bedrag belastingvrij in het handje. Wat doe je?

Nog weer een andere manier is om te kijken naar wat een mens in doorsnee voor de samenleving oplevert. Dus iets als het gemiddelde jaarsalaris keer ongeveer een half. Immers mensen werken hoogstens ongeveer de helft van hun leven. Persoonlijk spreken de eerste 2 methoden me meer aan, maar het is dan ook een punt voor discussie.

Wat niet een goede methode is, is te kijken naar wat mensen in zo'n situatie daadwerkelijk over hebben voor een behandeling. Mensen die hun hele leven lang geschraapt hebben, zijn in de confrontatie met de naderende dood, vaak bereid vrijwel alles dat ze bezitten te betalen voor volstrekt nutteloze behandelingen, heb ik gemerkt. Een ideale markt voor oplichters en beunhazen. Maar vanuit het individu bekeken, is het niet zo gek, maar juist heel rationeel. Aan dat vermogen heb je immers straks toch niets meer.

In ieder geval is een grens in dit opzicht beter dan geen grens, denk ik.